MUTTARİDE:
Asıl harfleri bir ve şekilleri farklı olup, bir birine benzeyen sıgalara denir.
Muttaride fiiller malum ve meçhul olmak üzere iki kısma ayrılır.
MALUM:
Bilinen demektir ki, fiillerde işin kimin tarafından yapıldığı bilini-yorsa buna malum fiil denir. Faili fiilin önünde zahir olur ضَرَبَ زَيْدٌ (Zeyd dövdü, vurdu) veya fiilin içinde gizli zamir olarak bulu-nur. نَصَرَ (هُوَ) (o erkek yardım etti.) Fail, fiilden sonra gelir, işi yapanı gösterir.
نَصَرَ نَصَرَا نَصَرُوا نَصَرَتْ نَصَرَتَا نَصَرْنَ نَصَرْتَ نَصَرْتُمَا نَصَرْتُمْ نَصَرْتِي نَصَرْتُمَا نَصَرْتُنَّ نَصَرْتُ نَصَرْنَا
Tablo olarak
مُفْرَدٌ Tekil تَثْنِيَةٌ İkil جَمْعٌ Çoğul
مُذَكَّرٌ- غَائِبٌ
Eril III Şahıs نَصَرَ نَصَرَا نَصَرُوا
مُؤَنَّثٌ – غَائِبَةٌ
Dişil III. Şahıs نَصَرَتْ نَصَرَتَا نَصَرْنَ
مُذَكَّر – غَائِبٌ
Eril II. Şahıs نَصَرْتَ نَصَرْتُمَا نَصَرْتُمْ
مُؤَنَّثٌ – غَائِبَةٌ
Dişil II. Şahıs نَصَرْتِي نَصَرْتُمَا نَصَرْتُنَّ
I. Şahıs مُتَكَلِّمٌ نَصَرْتُ نَصَرْنَا
ZAMİR:
Cümlede ismin yerini tutan kelimelerdir. Kelimenin sonunda on-dan bir parça imiş gibi görülen zamire bariz (açık) zamir denir. نَصَرْتُم gibi.
MEÇHUL:
Bilinmeyen demektir ki, fiillerde işin kimin tarafından yapıldığı bilinmeyen veya kimin tarafından yapıldığı çeşitli sebeplerden dolayı saklanan fiile denir.
نُصِرَ نُصِرَا نُصِرُوا نُصِرَتْ نُصِرَتَا نُصِرْنَ نُصِرْتَ نُصِرْتُمَا نَصِرْتُمْ نُصِرْتِي نُصِرْتُمَا نُصِرْتُنَّ نُصِرْتُ نُصِرْنَا
Tablo olarak
مُفْرَدٌ Tekil تَثْنِيَةٌ İkil جَمْعٌ Çoğul
مُذَكَّرٌ- غَائِبٌ
Eril III Şahıs نُصِرُوا نُصِرَا نُصِرَ
مُؤَنَّثٌ – غَائِبَةٌ
Dişil III. Şahıs نُصِرَتْ نُصِرَتَا نُصِرْنَ
مُذَكَّر - غَائِبٌ
Eril II. Şahıs نُصِرْتَ نُصِرْتُمَا نَصِرْتُمْ
مُؤَنَّثٌ – غَائِبَةٌ
Dişil II. Şahıs نُصِرْتِي نُصِرْتُمَا نُصِرْتُنَّ
I. Şahıs مُتَكَلِّمٌ نُصِرْتُ نُصِرْنَا
Muttaride fiiller; üçü gaip نَصَرَ نَصَرَا نَصَرُوا üçü gaibe نَصَرَتْ نَصَرَتَا نَصَرْنَüçü muhatap نَصَرْتَ نَصَرْتُمَا نَصَرْتُمْ üçü muhataba نَصَرْتِي نَصَرْتُمَا نَصَرْتُنَّ ikisi mütekellim نَصَرْتُ نَصَرْنَا olmak üzere on dört sıgadır.
Gaip ve gaibe sıgalarında bulunan fiil, işin yanımızda bulunmayan kişi ya da kişiler tarafından yapıldığını ifade eder.
Muhatap ve muhataba sıgasında bulunan filler işin yanımızda bu-lunan kişi veya kişiler tarafından yapıldığını ifade eder
Mütekellim sıgasında bulunan fiiller, işin bizzat konuşan kişi tara-fından yapıldığını ifade eder.
Mütekellim tekil olunca ona mütekellim vahdeh çoğul olunca nefsi mütekellim meal gayri denir.