Lugatta ve İstilahta Emsile

emsile lugatta:misaller demektir

emsile sülasi mezidün fihi rubainin3. babı olan müfaaale babından 2. masdarın cem'ı kılleti olup

ماثل يماثل مماثلة ومثالا مثال مثالان امثلة
olarak tasrif olunur.

burda; emsile lafzen 24 manen 26 sıgadır.halbuki cemi kıllet 10dan daha azda kullanılır.bir tezat yokmu?gibi bir soruyla karşılaşabiliriz. izah edelim:

bazen cemi kıllet ve cemi kesrat birbirleri makamında kullanılabilirler. yahut burada tedahul veya tağlip kaidelerinden biri geçerli olabilir.
tedahul birbiri içine dahil olmak demektir.yani feri(sonradan) olan sıgalar asıl sıgalara dahil olmuştur. asıl olan sıgalar:نصر ينصر نصرا diğerleri bu sıgalara dahil sayılır.

tağlipde de asıl feri üzerine galip sayılmış olur.


emsilenin istilahi manası:هِيَ الْجزءِياةُ الْمَزْكوراةُ لاِيضاحِ الْقَواعِدِ وَايصالِها الي فهمِ الْمسْتَفيدينَ
manası:kaideleri izah ve o kaideleri istifade edenlerin anlayışına ulaştırmak için mezkür olan cüzlerdir.