İnceleme
Haziran 2012 - Cilt: 4 - Sayı: 42 55
İran, son dönemde ‘sivil’ nükleer programı nedeniyle ağırlaştırılmış enerji yaptırımlarıyla karşılaşmıştır.
Ya İran Nükleer Programı Enerji İçinse?
Türkiye’nin Enerji Güvenliğine Yansımaları*
What if Iran’s Nuclear Program is for Energy? Implications for Turkey’s
Energy Security
Yrd. Doç. Dr. Emre İŞERİ
Kadir Has Üniversitesi, Uluslararası İlişkiler Bölümü
Abstract
Notwithstanding the fomenting global recession of the date, the world still experiences a shortage of energy
supply. The energy prices, as result of this supply failure, chronically stands at their pre–crisis level. It is even
more alarming in case of a quick global economy recovery, which, whenever occurs, will further expand already
excessive oil/gas demands. All these developments are harbinger of an upcoming energy crisis. Under
such bleak scenario, even new energy field discoveries will likely no longer function as a cushion. To ensure,

İnceleme
38 Eylül 2011 - Cilt: 3 - Sayı: 33
İran-Suriye İlişkileri ve Suriye’de Halk İsyanı
Iran-Syria Relations and the Popular Unrest in Syria
Dr. Bayram SİNKAYA
Bilkent Üniversitesi
bsinkaya@yahoo.com
Abstract
When the Bashar Asad administration in Syria faced with growing international pressure due to violent
crackdown of anti-government protesters, solely Iran has stood behind him. Iran’s support to the Asad administration
has been considered to be in contrast with its apparent sympathy with the popular unrests in Arab
countries, which were branded by the Iranian leadership as ‘Islamic awakening.’ This study aimed at analyzing
reasons laying behind Iran’s support to Asad. In order to comprehend the Iranian attitude towards the
unrest in Syria, it analyzed foundations of Iran-Syria relations, which is dubbed as ‘alliance of convenience.’
It maintains that in addition to Iran’s uneasiness with the possibility of losing its only strategic partner in the

OSMANLI TARİH YAZARLARININ ALGISIYLA
TÜRKİYE-İRAN İLİŞKİLERİNDE SİYASî KARAKTERİN DİNî SÖYLEMİ: “KIZILBAŞLIK”
Dr. Ali Sinan BİLGİLİ
ÖZET
Osmanlı-Safevî mücadelesi, geçmişten günümüze bir mezhep mücadelesi olarak görülmüştür. Osmanlı
tarih yazarları mücadeleyi dinî bir çerçeveye sokarak teolojik bir boyut kazandırmışlardır. Esasen husumetin
temel sebebi siyasî, hükümranlık ve üstünlük kurma çabasıdır. Ancak, her iki taraf a ideolojisini diğer tarafa
kabul ettirebilmek için inancı kullanmışlardır. Bu çerçevede Safevîlerin kızılbaş ideolojisine karşı Osmanlı
propagandasını yapan tarih yazarları propagandist güç olmuşlardır. Bu meyanda Kızılbaşlığa karşı teolojik
temellerde bir algı geliştirmişlerdir. İşte bu makalede, tarih yazarlarının Kızılbaş algısının arka planında yatan
siyaset olgusu işlenmeye çalışılmıştır.
ABSTRACT
Ottoman-Safevid war has always been seen as a war of sect. Ottoman history writers handled the issue

DEVLETL E YAZIŞMAK: TÜRKİYE V E İRAN
SOSYAL TARİHÇİLİĞİNDE DİLEKÇELER
Serhan AFACAN*
Özet
Eldeki çalışma erken Cumhuriyet ve erken Pehlevi dönemlerini kapsayan
1923-1941 yılları arasında halkın farklı kesimlerinden devlet mercilerine
gönderilen dilekçeleri konu almaktadır. Genel anlamda dilekçelerin sosyal
tarih yazımındaki yerine işaret edildikten sonra makalede Türkiye ve
İran'da dilekçe yazım kültürü ve her iki devletin dilekçeleri nasıl
kurumsal düzenlemelere tabi tuttuğu ele alınmaktadır. Bunun ardından
makale şekil ve üslup açısından iki ülke dilekçelerini karşılaştırmakta ve
ardından dilekçe örnekleri üzerinden bir değerlendirme yapmaktadır.
Anahtar kelimeler: dilekçe, madun, Türkiye, İran, sosyal tarih.
CORRESPONDING WITH THE STATE: PETITIONS
IN TURKISH AND IRANIAN SOCIAL HISTORY
Abstract
This study deals with petitions sent from various segments of Turkish and
Iranian societies to respective official organs during the years between

S.Ü.Fen-Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi Derleme
Cilt 1(2000)119-124, KONYA
İran-Turan Floristik Bölgesi
Yalkapberdi MURATGELDİEV1
, Mustafa KÜÇÜKÖDÜK2
, Ümit BİNGÖL3
,
Kerim GÜNEY3
, Fatmagül GEVEN3
Özet:Bu derlemede Türkiye’nin de büyük bir kısmını içine alan İran-Turan floristik bölgesinin coğrafi
konumu ve alt bölgeleriyle birlikte floristik yapısı özetlenmektedir.
Anahtar Kelimeler: İran-Turan, Fitocoğrafya, Flora, Vejetasyon.
Irano-Turanian Floristic Region
Summary: In this compilation, the floristic composition and geographical situation of the İrano-Turanian
floristic region along with its subdivisions have been summarized.
Key Words: Iran-Turan, Phytogeography, Flora, Vegetation.
Giriş
Boissier [1] “Flora Orientalis” adlı eserinde böyle bir floristik bölgenin mevcudiyetini ortaya koymuştur.
Sınırları değiştirilse bile daha sonra da farklı araştırmacılar Grisebach [2], Lavrenko [3], Zohary [4], Walter [5]
tarafından da belirtilmiştir.

İnceleme
Mayıs 2011 - Cilt: 3 - Sayı: 29 93
İran dış politikası, devrimden bugüne değişimler geçirdi.
Resimde, İran İslam Devrimi lideri Humeyni, Devrim’den hemen sonraki günlerde FKÖ lideri Yaser Arafat’la görülüyor.
Geçmişten Bugüne İran İslam Devrimi: Genel
Değerlendirme
Iranian Islamic Revolution From Past to Present: A General Evaluation
Dr. Ünal GÜNDOĞAN
Abstract
In 1979, a drastic change has been occurred in Iran. It was a revolution in the true sense of the concept
for its lust for justice, liberty and equality. It was also a popular uprising against imperialism of which
all revolutions had the same stand. But it has also many novelties not to the theory, but for the Islamic
perspectives. First and foremost, it was a breaking point within the Islamic history in general and within
the Shi’ite tradition in particular. This article first focuses on the “firsts” of the Iranian revolution in the

İRAN'DA TÜRKLER*
PROF. DR. GERHARD DOERFER
Büyük Arap tarihçisi İbnü'1-Esir şöyle yazar: Selçuklu sultanı Toğrul'a
İran'da nefis bir badem tatlısı olan lavzinec ikram ettiklerinde, bunu şapır şapır
mideye indirip "İyi bir tutmaç, ama içinde sarımsak yok" dedi.
İşte, XI. yüzyılda Türklerin İranlılara nasıl göründüğünü anlatan bir tablo.
Nefis yemek pişirme sanatından bile anlamayan barbar bir halk. Gerçekte burada
dile getirilmiş olan aşağılama, tıpkı halklar arasında var olan her türlü
nefret gibi bilgisizlikten kaynaklanmaktadır. Kendilerini aşın derecede kendi
kültürlerine kaptırmış olan Farslann, VIII. yüzyılda dikilmiş Orhon yazıtlarından
da, bunların olağanüstü güzellikte edebiyat eserleri olduğundan da haberleri
yoktu. Bir kısmım Kâşgarü Mahmud'un yazıya geçirdiği eski Türk destanlarını
bilmiyorlar, pek zengin Uygur edebiyatım hiç tanımıyorlardı.
Pek çok Farsta Türklere karşı nefret duygusu bu güne değin süregelmiştir.

Bilgi Dünyas› 2004, 5(2): 187-211
187
Öz
Bu makalede ‹ran Temel Bilimler ‹leri Araflt›rmalar Enstitüsü (TB‹AE)
Kütüphanesi’nde dergilerin bas›l› kopyalar› yerine elektronik sürümlerine
eriflim sa¤laman›n Kütüphanenin karfl› karfl›ya kald›¤› bütçe ve yer
sorunlar›na çözüm getirip getirmedi¤i sorusuna yan›t aranmaktad›r.
Bunun için TB‹AE Kütüphanesi’nde 2002’de abone olunan 155 derginin
bas›l› ve elektronik sürümlerine yap›lan harcamalar (abonelik giderleri,
posta harcamalar›, denetim giderleri, ciltleme ve arflivleme harcamalar›)
karfl›laflt›r›lm›flt›r. Sonuçta, TB‹AE Kütüphanesi 2002’de abone
olunan bas›l› dergiler yerine ayn› dergilerin elektronik sürümlerine abone
olsayd› toplam harcamalar›n azalabilece¤i ortaya ç›km›flt›r. Bu
rakam TB‹AE Kütüphanesi’nin bütçesinde yaklafl›k %13’lük tasarruf
etmek anlam›na gelmektedir.
Anahtar sözcükler: Elektronik dergiler, Koleksiyon yönetimi, Bilgi
ekonomisi, Üniversite kütüphaneleri – ‹ran.
Abstract

Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi 29. Sayı 35
İRAN TÜRKMENLERİNİN DİL VE EDEBİYATINA GENEL BİR
BAKIŞ
Abdolrahman DİEJİ 1
*
* Dr.
Özet
Bu makalede İran’ın kuzeyinde Türkmensahra Bölgesi’nde yaşamakta olan Türkmenlerin
şivesi; Türkmence eğitimi; Türkmenlerin basın-yayın çalışmaları; çağdaş yazar ve şairleri
incelenip bu konularda genel bilgiler verilmektedir. İran Türkmenlerinin dili ve edebî
metinlerinden örnekler verilmektedir. O bölgeden dergiler, gazeteler ve diğer yayın ürünleri
tarihçe ve özellikleri ile tanıtılmaktadır. İran Türkmenlerinin dil varlığını tehdit eden unsurlara
değinilip Türkmen yazar ve şairlerinin edebiyat ve kültürlerini koruma doğrultusundaki
çalışmaları açıklanmaktadır.
Anahtar kelimeler: İran Türkmenleri,Türkmensahra, Türkmen dili ve edebiyatı.
Abstract
In this article,the accent of Turkmens who live in the Turkmensahra region,in northern
Iran,the education level in Turkmen language,the pres and publishing status and modern

İnceleme
'' 
       
Bir Bölgesel Güç Olarak İran’ın Ortadoğu
Politikası
The Middle East Policy of Iran As a Regional Power
Barış DOSTER
Abstract
In Eurasia geopolitics Iran ise regional power. It has a strong state structure, culture, civilization and tradition,
wide and mountainous country. Iran has a keen diplomatic memory and also has a national aim to be
a nuclear power. The geopolitics and rich energy resources are the other advantages of Iran. Although İran
has important problems with USA and Israel, its relations with Russia, China and Germany are growing,
its effects on Syria and Iraq are increasing.
Keywords: Iran, Turkey, USA, Middle East, Regional Power, Energy
İran, son yıllarda Rusya’nın Ortadoğu’da yeniden öne çıkmasını, bölge ülkeleriyle ilişkilerini geliştirmesini memnuniyetle izlemektedir.
İnceleme

        ':
Giriş
Avrasya jeopolitiğinde merkezi bir güç olarak

nceleme
Haziran 2011 - Cilt: 3 - Sayı: 30 67
1979 İran İslam Devrimi’nin Ortadoğu
Dengelerine Etkisi
The Eff ects of the 1979 Iranian Islamic Revolution to the Middle Eastern
Balances
Dr. Ünal GÜNDOĞAN
Abstract
Iranian Revolution has been deeply infl uencing regional balances in the Middle East since 1979. It has
reshaped the security alliances of the Persian Gulf; deepened Saudi and other Gulf States’ worries about the
future of the their monarchy regimes; frightened Irak and many dictators’ fragile regimes; changed US and
USSR’s perceptions of regional “instruments” since US has lost one of the most important and loyal alliance
during the cold war; and USSR (later Russian Federation) and China have gained at least a trade partner in
the Middle East which could easily be turned to be a security alliance because of Iranians’ quest for friends
in order to break isolation immediately. Last but not least, Iran brought about Islamic poltics at the state

İnceleme
Şubat 2011 - Cilt: 3 - Sayı: 26
OrtadoguAnaliz 53
İran-Suudi Arabistan rekabetinin en fazla hissedildiği yerlerden biri Lübnan. Resimde, Cumhurbaşkanı Ahmedinejad’ı
Lübnan ziyaretinde karşılayan Hizbullah taraftarları görülüyor.
İran ve Suudi Arabistan’ın Bitmeyen
Bölgesel Rekabeti
Lasting Regional Competition Between Iran and Saudi Arabia
Cem YILMAZ
Gazi Üniversitesi U.İ.B. Doktora Öğrencisi
cem.yilmaz@gazi.edu.tr
Abstract
The differentiation of religious philosophy and practice between Saudi Arabia and Iran, and the reflection
of this differentiation into the foreign policy spheres create a high level competition, or even confrontation,
among the two oil giants. The Islamic Revolution of Iran in 1979 further deepened this competition. The conflicting
perceptions of the two make one of them an ally of US, while on the other hand, the latter an enemy of

İRAN’DA MEŞRUTİYET HAREKETİ VE DÖNEMİN
SİYASİ GELİŞMELERİ

Kaan DĠLEK
Özet
İran modernleşmesi ve Meşrutiyet Hareketi 19. yy.da İran’ın içine düştüğü siyasi ve
iktisadi zayıflıktan kurtulma çabası olarak ortaya çıkmıştır. Dönemin Batılı ve Do-
ğulu büyük siyasi güçlerinin İran üzerindeki nüfuz mücadelesi ve İran doğal kaynakları
üzerinde bu güçler arasında süren çıkar tartışmaları içinde topraklarının bir
kısmını kaybeden, fakirleşen ve zayıflayan İran’da, 20. yüzyıl başlarında din adamlarının
ve aydınlarının öncülük ettiği meşrutiyet hareketi 1906 yılında ilk defa milli
bir meclisin ve meşrutiyet hükümetinin kurulmasıyla sonuçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: İran, Meşrutiyet, Kacarlar, Modernleşme, Meclis
CONSTITUTIONAL MOVEMENT IN IRAN AND THE MAJOR
POLITICAL EVENTS
Abstract
Process of the modernization and the constitutional monarchy in Iran appeared as a
reaction to political and economic decadence of Iran in the 19th century. Due to

Öz
Devrim Muhafızları’nın İran siyaseti üzerindeki etkisi 1990’ların ortalarından
beri belirgin bir şekilde artmıştır. Devrim Muhafızları Hatemi’nin liderliğindeki
reformcu hükümet ile çatışma içerisinde iken onun yerini alan Ahmedinecad liderliğindeki
radikal hükümetle işbirliği içerisinde olmuştur. Bu makale, Devrim
Muhafızları’nın siyasi yükselişinde etkili olan faktörleri ve Devrim Muhafızları
– siyaset ilişkilerinin nasıl şekillendiğini incelemektedir. Makalede Muhafızların
İran siyasetindeki yükselişi Devrim Muhafızları Ordusu ekseninde ve devrim
sonrası ortaya çıkan dinamikler çerçevesinde tartışılmaktadır. 1990’lı yıllarda
kurumsallaşmasını tamamlayan ideolojik düzeyi yüksek devrimci ordunun, siyasi
elitler arasındaki bölünme ve şiddetli rekabet ortamında öneminin arttığı
görülmektedir. Böyle bir ortamda İran rejimine yönelik tehdit algılarının niteli-
ğinin değişmesi; askeri tehditlerin yerini kültürel saldırı, kadife devrim girişimi

İRAN’DAKİ GELİŞMELERİN TÜRKİYE’NİN
GÜVENLİĞİNE ETKİLERİ VE ALINABİLECEK TEDBİRLER
DOÇ. DR. MUSTAFA KİBAROĞLU
BİLKENT ÜNİVERSİTESİ
HARP AKADEMİLERİ KOMUTANLIĞI
SİLAHLI KUVVETLER AKADEMİSİ
MART 2006
İran, gerek taraf olduğu uluslararası antlaşmalardan doğan haklarını
kullanarak, gerekse uluslararası konjonktürde ortaya çıkan fırsatları
değerlendirmek suretiyle bugün nükleer alanda hatırı sayılır bir altyapı
geliştirmiş durumdadır. İran'ın bu aşamaya gelmesinde kendi dışındaki
bazı aktörler de direkt ya da dolaylı olarak katkıda bulunmuştur. Bütün
bu süreç bir çok unsura bağlı olarak gelişmiş ve bugüne gelinmiştir.
Günümüzde içinde bulunulan ortam önemli belirsizlikler içermekte ve bu
yönüyle uluslararası barış ve istikrarı tehdit edebilecek gelişmelere de
yol açabilecek bir durum yaratmaktadır. İran'ın nükleer alandaki
kazanımlarını bir vakum içinde, bir çok faktörden bağımsız olarak,
incelemenin sadece eksik olmayacağını, aynı zamanda yanıltıcı da