Özet: Bu makalede, Fars şiirinde önemli bir yeri olan saç üzerinde durulacaktır.
Saç, şiirde en çok kullanılan güzellik unsurlarındandır. Değişik adlar altında birçok yönden ele alınan saç, sayısız teşbih ve mecazlara konu olmuştur. Şekli, kokusu, rengi ve benzeri özellikleriyle birçok beyte anlam vermiş, düzensizlik ve dağınıklığıyla aşığın aklını başından alıp, esir ve perişan etmiştir. Ondaki koku, bazen kendinde mevcuttur, bazen de dışarıdan gelir. Kokusu adeta misk ve ambere benzer. Hatta misk ve amber bile sevgilinin saçı gibi kokamaz. Rengi daima siyahtır. Saç, aynı zamanda aşığı boğan bir kementtir. Aşığın gönlü, sevgilinin saçının her bir teline asılıdır. Saç dağınık olursa, gönüller de dağılır. Bu ve buna benzer özellikler Fars edebiyatında saçın ilk belirgin özellikleridir.

Anahtar sözcükler: Fars Edebiyatı, edebiyat, sevgili, saç, renk, koku

Hair in Persian Literature

Özet: İslâm tarih yazıcılığı, İslâm kültürünün bir parçası olarak ortaya çıkmış ve temelde Hadîs ve kabile geleneklerinden beslenerek şekillenmiştir. Irak’taki Kûfe ve Basra, Medine’de temsil edilen Hadîs metoduna mukabil kabile çizgisinde bir yaklaşımın yerleştiği bilim merkezleri oldular. Burada şecereler, şiirler, kabilelere ait ahbâr ve rivâyetler yazılı hale getirildiler. Bunları derleyen râviler, sonraki tarihçilere hem malzeme sağladılar hem de onlar için bir örnek oluşturdular. Kabileci tarz tarihçilerin ilk örneklerini ahbârîler denen ve içinde Ebû Mihnef, Avâne b. el-Hakem, el-Medâinî gibi isimlerin bulunduğu tarihçiler oluşturmuştur. Bu geleneğin temsilcileri, ümmet fikrinin yanı sıra Irak’la ilgili konulara özel bir önem verdiler. İşte Irak’ta bu suretle ortaya çıkan bu tarih anlayışı İslâm tarihçiliğinde bir ekolün doğmasına yol açtı. Bu makalede de Irak’ta doğan bu tarih ekolünün IX. yüzyıla kadar olan durumu değerlendirilmektedir.

Özet: Muhammed Hüseyin Şehriyâr, İran edebiyatında olduğu kadar Türk dünyası edebiyatlarında da tanınmış önemli şairlerden biridir. Türkçe kaleme aldığı şiirlerinden “Haydar Baba’ya Selam” adlı şiiriyle ününü sadece yaşadığı coğrafyaya değil dünyanın değişik bölgesine özellikle de Türk dünyasına duyurmuştur. Bu çalışmada Şehriyâr’ın genelde Türkçe şiirleri özelde ise “Haydar Baba’ya Selam” şiiri üzerinde durularak bu şiirde işlenen temalar değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Şehriyâr, Haydar Baba’ya Selam, Türk şiiri, Türkçe Divan


An Evaluation on Shahriar’s Turkish Diwan and His Poem “Haydar Baba’ya Salam”

Özet: Türkçe ile Farsça, Türk edebiyatı ile Fars edebiyatı arasında tarihî bir bağ vardır. Klasik dönem Türk edebiyatı ve Türk tarihi araştırmalarında Fars dilinden ve Farsça yazılmış eserlerden yararlanmak kaçınılmazdır. Bu makalede, Türkoloji araştırmalarında Farsçanın yeri ve önemi üzerinde durulmuş, Türkoloji ile İranoloji arasında kurulması gereken bilimsel bağ konusundaki sorunlar ve çözümler ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: Türkoloji, İranoloji, Türk dili, Fars Dili



The Place of Persian Language in Turcology Researches

Summary: There is an historical relation between Turkish and Persian languages and literatures. Using of Persian language and the sources written in Persian is inevitable for the classical Turkish poetry and Turkish history researches. In this article, we have tried to show the place and importance of Persian language for Turcology studies and talked about the problems and solutions in connection with Turcology and Iranology.

Özet: Bu çalışmada, Câhiliye toplumu arasında yazının günlük yaşamda yaygın olup olmadığı, edebiyat ve kültürlerini sonraki nesillere aktarmada bir kayıt aracı olarak kullanıp kullanmadıkları incelenmiştir. Eski döneme ait şiirlerin tedvin dönemine kadar yazılı değil, sözlü olarak intikal ettiği varsayımının ne derece güvenilir olduğu üzerinde durulmuştur. İslâm’ın ortaya çıkışından sonra Arap yarımadasında yaşanan sosyal, siyasal, kültürel gelişmeler ve bu gelişmelerin şiir üzerindeki yansımaları ile şiir intihaline neden olan faktörler ele alınmıştır. Ayrıca konu ile ilgili farklı görüşlere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Arap şiiri, Câhiliye, intihal, tedvin, yazı.

Reliability of Ancient Arabic Poetry

Özet: Bu çalışmada, Şerafeddin Yaltkaya’nın Türkiyat Mecmuası’nda yayımlanan “Türklere Dair Arapça Şiirler” adlı makalesinin kısmen sadeleştirilerek ve notlandırılarak ilim dünyasının istifadesine sunulması amaçlanmaktadır. Adı geçen makalede Türklerin çeşitli özelliklerini konu edinen Arapça şiirler yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler: Türkler, Arapça, Edebiyat, Şiir, Zemahşerî, İbn Hayyûs.
Arabic Poems about Turks

Summary: Modernizing partly the article “Arabic poems about Turks” by Şerafeddin Yaltkaya, published in Türkiyat Review, by giving also footnotes, this study aims to put this collection into the use of the literary world. In this article, some Arabic poems about different characteristics of Turks can be found.

Keywords: Turks, Arabic, Literature, Poetry, Zamakhshari, Ibn Hayyus.

Özet: Tasavvuf saf olmak, güzel ahlaka sahip olmak, kâmil insan olmak gibi anlamlara gelmektedir. Bu çalışmada tasavvufun tarihçesi, bazı tasavvuf terimleri, II. Abbasî Döneminde Tasavvuf Şairleri ele alınmış ve şiirlerinden örnekler verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Tasavvuf, ahlak, vecd, nefis, Allah, yakınlık, uzaklık, visal, firak, aşk, sevgi, ölü.


Sufism Poets in the Second Abbasid Period and Some Examples of Their Poems

Summary: Sufism means being purity, good morality, being perfect man. İn this article, we took up history of sufism, some sufism terms, examples of sufis poets in the Second Abbasid Period. Beside we gave examples about poems of those poets.

Keywords: Sufism, morality, ectasy, flesh, The God, closness, remoteness, union, separation, passion, love, dead.





















A.Tasavvufun Anlam Çerçevesi ve Tarihçesi

Özet: Bu çalışmada; 1517 yılında Arap topraklarının Osmanlı Devletinin hâkimiyeti altına girmesinden, Napolyon'un Mısır'ı işgal ettiği 1798 tarihine kadar olan sürede kaleme alınan Arap şiirinde, ihvâniyyât, gazel, dinî öğeler, eleştiri, zararlı kabul edilen içki, sigara vb. toplumsal alışkanlıklar gibi göze çarpan birçok sosyal unsur ele alınmaktadır. Araştırmanın amacı, Arap toplumunun sosyal dinamiklerini, önemli ipuçları sunan şiirler bağlamında ele alarak, bu dönemin sosyal ve kültürel yapısına bir nebze de olsa ışık tutmaktır.

Anahtar Kelimeler: Arap Edebiyatı, Sosyal Tema, Eleştiri, Şiir, Osmanlı Dönemi.

The Social Themes in Arabic Poem in the Ottoman Period

Özet: Bu çalışmada Arapça öğretiminde yöntem orijinli problemler belirlenmiş ve çözüm yolları önerilmiştir. Arapçanın Türklere göre yabancı bir dil olduğu ve öğretiminin de anadil öğretimi gibi değil, yabancı dil öğretim metot ve tekniklerine uygun olarak yapılması gerektiği açıklanmıştır. Arapça ile Türkçenin sesbilim, biçimbilim, sözdizimi ve anlambilim alanlarında benzeşen veya benzeşmeyen yönleri belirlenmiş ve karşılaştırmalı olarak nasıl uygulanacağı belirtilmiştir. Öğretim yöntemlerinin öğrenci gelişim plânına paralel bir özellikte nasıl geliştirileceği ve Arapça temel dil becerilerin ediniminde tutarlı, dayanışık ve hedefle bütünleşik uygulanmalı bir yol izlenmesi gerektiği gösterilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Arapça, Arapça öğretimi, Arapça öğretim metotları, Arapça öğretiminde Yöntem, Yabancı dil öğretim metotları, Yabancı dil öğretimi.

Problems of Teaching Arabic Originated from Methods and
Possible Solutions

Özet: Bu makalede, Fars edebiyatının ünlü simalarından Şeyh Sa‘dî Şîrâzî’nin hayatı, edebî kişiliği, toplumsal hayatla ilgili görüşlerine kısaca değinildikten sonra gazel, vaaz, övgü, yaşlılık, medih, gibi konulara dair söylemiş olduğu Arapça şiirlerinin önemi vurgulanmış ve örnekler verilmiştir. Özellikle Hülâgu’nun 1258 de Bağdat’ı istila edilip halife Mu‘tasım Billâh’ın öldürüşünün ardından takip eden katliam ve yağmala olaylarını acı ve ıstıraplı bir şekilde dile getirmiş olduğu ve 92 beyitten oluşan “Bağdat Mersiyesi”ne kısa bir girizgâhtan sonra tümünün tercümesi verilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Sa‘dî, Bağdat, Ebûbekr b. Sa‘d, Hülâgu, Mu‘tasım, hâlife, vaaz, medih, gazel, mersiye, yaşlılık.

Sadi of Shiraz’s Arabic Poems and His Elegy for Baghdad

Özet: Bu makalede, Ömer Ferit Kam’ın, Afgan kralı Emânullah Han’a, 29 Mayıs 1928’de İstanbul’da Dârülfünun’u ziyareti münase­betiyle yazıp okuduğu; içinde hem kralı hem de onun yakın arkadaşı Mustafa Kemal Atatürk’ü övdüğü 49 beyitlik Farsça methiyesi ile Hâkânî-yi Şirvânî’nin meşhur kasidesi Eyvân-ı Medâyin’e naziresi olan 16 beyitlik yine Farsça bir kasidesi Türkçeye tercüme edildi. Ömer Ferit Kam, Türk, Arap, Fars ve Fransız dillerini, edebiyatlarını ve felsefelerini bilen, çalışmalarını din, tasavvuf, felsefe, edebiyat ve kısmen tarih alanlarında yoğunlaştıran, Türk dili ve edebiyatının, dü­şünce tarihinin büyük ustalarından olan araştırmacı, düşünür, öğre­tim üyesi, yazar ve aynı zamanda Türkçe ve Farsça şiirler de yazan bir şairdir.
Anahtar Kelimeler: Ömer Ferit Kam, Afgan Kralı Emânullah Han, Methiye, Nazire, Hâkânî-yi Şirvânî.

Özet: Arap alfabesinin ilk harfi olan elif, yazılış bakımından dik ve doğru olması nedeniyle İslâm edebiyatında doğruluğun sembolü sayılmış ve insanlık, sadakat, doğruluk ve dürüstlük gibi kavramların anlatımında mazmun olarak kullanılmıştır. Bu çalışmada elif harfinin Fars şiirinde bu bağlamda kullanılışı ele alınıp incelenmiş ve değişik şairlerin manzum eserlerinden seçilen beyitlerle örneklendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Elif, doğruluk, harfler, harf simgeciliği, Fars edebiyatı.



The Letter of alif as a symbol of righteousness in Persian poetry

Summary: Alif, which is the first letter of Arabic alphabet, is accepted a symbol of righteousness in Islamic literature and used to express honesty and faithfulness as well as righteousness. In this study, the use of alif in Persian poetry in this context is investigated and some related verses of different poets are given as samples.

Keywords: Alif, righteousness, letters, letter symbolism, Persian literature.

Özet: Erken dönemde başlayan Arap dilbilim çalışmalarında, bu bilimin içeriğini oluşturan alt dallar arasında net bir ayırım yapılmamaktadır. Dilbilim çalışmalarını oluşturan alt dallardan nahiv, şiir, dil ilminin yanında zikredilen diğer bir dal da ‘ilmu’l-edeb’tir. Bu çalışmamızın amacı, temel kaynaklarını göz önüne alarak bu ilmin içeriğini ve dolayısıyla diğer dallardan farkını ortaya koymaktır.
Anahtar Kelimeler: Dil, Edeb, el-Beyân ve’t-Tebyîn, el-Kâmil, Edebu’l-Katib, el-Emâlî.


The Term “Ilm al-Adab” and Its Content According to Its Basic Sources
Summary: In the early Arabic linguistics studies’ content wasn’t distinguished very clearly. At the time, linguistics studies was occurred from grammar/nahv, poem/ş‘ir and philology/al-Arabiyya. Addition to them, literature/ilm al-adab took an important place in linguistics studies. So we aim to search its content according to basic books.

Özet: Bu makalede, VI/XII. yüzyılda yaşamış Türk asıllı büyük şairlerden olan Zahîr-i Fâryâbî’nin masnû‘ kasidesi, tenkitli metni yapılarak Türkçe’ye çevrildi ve mevcut edebî sanatları anlatıldı. Kaside, yazma halinde olup tek nüshası İstanbul Üniversite Kütüphanesi FY 931/5 numarada kayıtlıdır (Ahmed Ateş, İstanbul Kütüphanelerinde Farsça Manzum Eserler, I, 62). Başka hiçbir kaynakta, birkaç kez basılan divanında da yer almamakta; hatta varlığından söz dahi edilmemektedir. Kaside, muzari bahrinin müsemmen-i ahreb-i mekfûf-i maksûr yani mef‘ûlü, fâilâtü, mefâîlü, fâilât vezninde ve âr (ار) kafiyesinde kaleme alınmış, her bir veya birkaç beyti bir edebî sanata örnek 100 beyitlik bir manzumedir.
Anahtar Kelimeler: Zahîr-i Fâryâbî, Masnû‘ Kaside, Fars Dili ve Edebiyatı.

Dhahir of Fâryâb’s Qasida of Masnû‘a

Özet: Dünya çapında şöhrete sahip romantik bir şair olan Muhammed Hüseyin Şehriyar, çağdaş İran edebiyatının en önemli temsilcilerindendir. Eserlerinde de görüldüğü üzere, duygusallık onun şiirinin yapısal özelliklerinden birisidir. Bu makalede Şehriyar’ın duygu ve düşünce dünyasını şekillendiren, maddî ve manevî unsurlar ele alınmış, şairin duygu dünyasının şiirlerine nasıl yansıdığı ve muhatabını nasıl etkilediği üzerinde durulmuştur.


Sentimental Themes of Shahriar’s Poetry

Summary: Muhammad Hossein Shahriar, a great romantic poet who has a worldwide fame, is one of the most important representatives of modern Persian poetry. As we know from his works, sentimentality is one of considerable characteristic of his poetry. In this article, we have studied on some physical and moral elements of his emotional and mental world that shapes and affects his poetic approaches.